Αυτόφωρο έγκλημα
26 Αυγούστου 2018
Αυτόφωρο έγκλημα, σύμφωνα με το άρθρο 242 του Ποινικού Κώδικα, είναι το έγκλημα την ώρα που γίνεται ή το έγκλημα που τελέστηκε πρόσφατα. Βεβαίως, όλα τα εγκλήματα διέρχονται από το στάδιο αυτό. Στη περίπτωση, όμως, του αυτοφώρου, αυτό που είναι κρίσιμο είναι η αντίληψη της πράξης και η κατάληψη του δράστη στο στάδιο αυτό, δηλαδή “επ’αυτοφώρω”.
Η πρώτη περίπτωση, δηλαδή η κατάληψη του δράστη την ώρα που γίνεται το έγκλημα, είναι ξεκάθαρη. Ωστόσο, η δεύτερη περίπτωση, και ειδικότερα η λέξη “πρόσφατα” φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, ασαφής. Προκειμένου να μη γίνει κατάχρηση του όρου αυτού, ο νομοθέτης περιορίζει τα χρονικά όρια του αυτόφωρου εγκλήματος έως την παρέλευση ολόκληρης της επόμενης ημέρας από την τέλεση της πράξης. Και αυτό αρχικά δημιούργησε ασάφειες στη νομική θεωρία αρχικά, ωστόσο, κατά την επικρατέστερη άποψη, τα χρονικά όρια του αυτόφωρου εγκλήματος εκτείνονται μέχρι και την 12η Βραδυνή της επόμενης ημέρας από την τέλεση του εγκλήματος, δηλαδή η μέγιστη χρονική διάρκεια για την οποία ένα έγκλημα παραμένει στο στάδιο του αυτοφώρου είναι 47 ώρες και 59 λεπτά.
Η αυτόφωρη ποινική διαδικασία έχει ορισμένες διαφορές από τη λεγόμενη τακτική, οι κυριότερες από τις οποίες είναι οι εξής:
1. Επιτρέπεται η λεγόμενη “αστυνομική” προανάκριση, η οποία συνήθως ενεργείται από τους αστυνομικούς ιδίως ανακριτικούς υπαλλήλους χωρίς την προβλεπόμενη σχετικά εισαγγελική παραγγελία, προκειμένου να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος και προκειμένου να αξιοποιηθούν τα στοιχεία του εγκλήματος τα οποία είναι ακόμα πρόσφατα, νωπά και θα συμβάλλουν στην αποτελεσματικότερη απονομή της δικαιοσύνης.
2. Σε πλημμελήματα όπου ακολουθείται η διαδικασία του αυτοφώρου, όπως περιγράφηκε παραπάνω, η υπόθεση εισάγεται χωρίς προδικασία απευθείας στο Αυτόφωρο Μονομελές ή Τριμελές Πλημμελειοδικείο. Ο φερόμενος ως δράστης, όταν προσαχθεί ενώπιον του αυτόφωρου δικαστηρίου, έχει δικαίωμα να ζητήσει τριήμερη αναβολή για να προετοιμάσει την υπεράσπισή του. Εάν είναι βεβαιωμένη η διεύθυνση κατοικίας του, δεν κρατείται για το τριήμερο της αναβολής, όπως κρατούνταν μέχρι την προσαγωγή του στο ακροατήριο, αλλά αφήνεται ελεύθερος.
Αξιοσημείωτο τυγχάνει, τέλος, ότι τα τελούμενα διά του Τύπου εγκλήματα θεωρούνται πάντοτε αυτόφωρα, ενώ τα εγκλήματα που τελούνται από ανηλίκους δεν δικάζονται ως αυτόφωρα.